آیا امام عصر از زمان ظهور آگاه است؟

در بعضی از روایات داریم که حتی خود امام زمان (عج) نیز وقت ظهورشان را نمی دانند و خدای متعال هنگام ظهور به واسطه علائم خاصی زمان ظهور را به حضرت اطلاع می دهند. و البته یکی از منتظران فرج حضرت مهدی (عج) خود آن حضرت هستند؛ زیرا: اوّلاً انتظار، در روایات ما به عنوان افضل العبادة مطرح شده است و بعید، بلکه محال است که آن وجود عزیز از افضل عبادات غافل و محروم باشد. ثانیاً: در روایاتی که کلمه فرج آمده، تنها به فرج مۆمنان اشاره ندارد، بلکه فرج امام زمان نیز مورد نظر است پس امام زمان گشایش در کارهای خویش را منتظرند.

در این مقاله به دو سوال مهم در مورد امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف پاسخ خواهیم داد:

انتظار فرج یکی از ارکان اساسی اسلام، به ویژه مذهب شیعه است و آن به معنای آرزوی گشایش و رهایی یافتن از نابرابری ها و رفع گرفتاری های همه جهانیان است.

منتظران فرج بر این باورند که در آخر الزمان انسانی الهی - در اسلام به نام مهدی- ظهور می کند و بساط ظلم و ستم را بر می چیند و عدل و داد را جایگزین ظلم و ستم می نماید و حکومت الله را بر سراسر جهان حاکم می کند. همه انبیا و اوصیا از آغاز آفرینش چنین آرزویی داشته اند و در برآورده کردن آن از هیچ کوششی دریغ نورزیده اند و در این راه انواع سختی ها را تحمل کرده اند، تا جهان را گامی به سوی ظهور منجی بشریت نزدیک تر سازند.

اما در روایات نه تنها وقت و زمان خاصی برای ظهور امام زمان (عج) تعیین نشده، بلکه از تعیین وقت برای ظهور امام زمان (عج) ممانعت شده است.

به چند روایت در این زمینه اشاره می کنیم:

1. فضیل می گوید از امام صادق (علیه السلام) سۆال کردم آیا ظهور امام زمان (عج) وقت خاصی دارد، حضرت سه بار فرمودند: "کذب الوقّاتون (صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص 463؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص 262)؛ آنها که وقت آن را تعیین مى‏کنند دروغ گفتند".

2. در روایت دیگری امام صادق (علیه السلام) می فرماید: آنهایی که وقت خاصی را به عنوان وقت ظهور معرفی می کنند دروغگو هستند ما اهلبیت هرگز وقتی را برای ظهور امام زمان (عج) تعیین نکرده ایم. (صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص 463؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص 262)

3. در روایت دیگری امام صادق (علیه السلام) می فرماید: هر کسی را که برای ظهور امام زمان (عج) وقت تعیین کند دروغگو بدانید چرا که ما اهل بیت وقت خاصی تعیین نکرده ایم بنابراین کلام او منسوب به ما و از طرف ما نبوده بلکه از پیش خود سخن گفته و دروغ است. (صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص 463؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص 262)

لازم به ذکر است در بعضی از روایات داریم که حتی خود امام زمان (عج) نیز وقت ظهورشان را نمی دانند و خدای متعال هنگام ظهور به واسطه علائم خاصی زمان ظهور را به حضرت اطلاع می دهند.

مفضل بن عمرو از امام صادق (علیه السلام) درباره تفسیر آیه "و اذا نقر فی الناقور" (مدثر، 9) سۆال کرد که امام در پاسخش فرمودند: انّ منا اماما مستترا فاذا اراد الله عز و جل اظهار امره نکت فی قلبه نکتة فظهر و امر بامر الله عز و جل، که از این روایات بخوبی استفاده می شود که خود امام زمان (عج) نیز زمان ظهورشان را نمی دانند و در هنگامه ظهور ، خدای متعال بواسطه علائم خاصی زمان ظهور را به حضرت اطلاع می دهند. (صدوق ، اکمال الدین و اتمام النعمة، ج 2، ص 349، ح 42)

به هرحال؛ یکی از منتظران فرج حضرت مهدی (عج) خود آن حضرت هستند؛ زیرا: اوّلاً انتظار، در روایات ما به عنوان افضل العبادة مطرح شده است و بعید، بلکه محال است که آن وجود عزیز از افضل عبادات غافل و محروم باشد.

ثانیاً: در روایاتی که کلمه فرج آمده، تنها به فرج مۆمنان اشاره ندارد، بلکه فرج امام زمان نیز مورد نظر است پس امام زمان گشایش در کارهای خویش را منتظرند.

بنابراین، خود حضرت ولی عصر (عج) نیز چون هدف استقرار نظام توحیدی و فراهم ساختن زمینه سعادت بشری را دارند، در انتظار چنین روزی هستند، تا عدل و داد را بر سراسر جهان حاکم کند.

دعا براى سلامتى امام عصر (عج) از جمله دستورات شرعى است که حکمت‏هایى را در بردارد و این حکمت‏ها و لو این که تماماً براى ما ناشناخته باشند، از امور واقعى هستند، چنان چه اگر پزشک دارو تجویز مى‏کند بى علت و بى حکمت نیست. به هر حال ما طبق دستور عمل مى‏کنیم و مطمئنیم که دعا براى سلامتى آن وجود مبارک بدون علت نیست. اما پیرامون حکمت دعا براى سلامتى امام زمان (عج) توجه شما را به نکات زیر جلب مى‏نماییم:

1. از عوامل سلامتى آن حضرت (عج) همین دعاهاست. نه به این معنا که اگر ما دعا نکنیم حضرت سالم نمى‏ماند، چون به هر حال حتماً کسان بسیارى هستند که همواره براى آن حضرت دعا مى‏کنند، بلکه اصل دعاى افراد، به طور على البدل مۆثر است، مثل این که اگر عده‏ى خاصى مرتد شوند، دین از بین نمى‏رود چون به هر حال " فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرین‏ "؛ (انعام، 89) یعنى اگر به فرض نسبت به آن کفر ورزند، (آیین حق زمین نمى‏ماند)؛ زیرا کسان دیگرى را نگاهبان آن مى‏سازیم که نسبت به آن، کافر نیستند. ولى این افتخار ماست که ما از آن عدّه باشیم. و یا مثلاً بر طبق قانون عام باید در مقابل امام حسین (علیه السلام) کسى باشد که... اما این که آن کس شمر باشد به اختیار اوست و اعمال او در اجراى این قانون عام تأثیر داشته است.

2. دعا براى سلامتى، شامل سلامت از بیمارى‏ها و ناراحتى‏ها، هرچند جزئى و کوچک، هم مى‏شود و آنچه قطعى است، اصل بقاى وجود آن حضرت است نه حتى آرامش و راحتى آن وجود عزیز، پس از این جهت هم دعا مۆثر است و منافاتى با اراده‏ى ازلى خدا هم ندارد.